تفاوت سیم فاز و نول از جهات مختلف علمی و عملی
برای دانستن تفاوت سیم فاز و نول، اول از همه باید از شر اصطلاحات تخصصی خلاص شویم. پس بیایید برویم سراغ تعریف سیم نول. سیم نول همان سیم هادی زمین است. این سیم از بسیاری از جهات شبیه به سیم فاز است. اصلی‌ترین شباهت میان سیم فاز و سیم نول، این است که در سیستم تک فاز جریان مشابهی را حمل می‌کنند. سیم نول از مرکز ترنسفرماتور به زمین متصل می‌گردد. با توجه به جریان قوی در سیم نول و خطرات ناشی از این جریان، باید آن را در محیطی ایزوله قرار داد. از سوی دیگر سیم فاز، سیم منبع است. سیم فاز می‌تواند توان ورودی به مدار را کنترل کند. احتمالا می‌دانید که الکتریسیته در مدارهای باز جریان پیدا نمی‌کند. سیم نول همان جز از مدار است که آن را می‌بندد.
بیان تفاوت سیم فاز و نول با یک مثال ساده
برای ساده‌تر شدن درک تفاوت سیم فاز و نول، می‌توان تفاوت سیم فاز و نول را با مثالی ساده بیان کرد. در این مثال سیم فاز را به ترمینال منفی باطری و سیم نول را به ترمینال مثبت آن تشبیه می‌کنیم. تفاوت این مثال با آن چه در واقعیت اتفاق می‌افتد، این است که در مدارهای DC جریان صرفا از ترمینال مثبت به سمت ترمینال منفی حرکت می‌کند. این در حالی است که در ندارهای AC جریان دو طرفه است.
اگر بخواهیم تفاوت سیم فاز و نول را در یک جمله خلاصه کنیم، می‌توان گفت که فاز منبع اصلی تغذیه است اما نول، به مانند مسیر بازگشتی است که مدار را تکمیل می‌کند. بهتر است همیشه سوییچی میان کنداکتور فاز تعبیه کنید. از سوی دیگر تعبیه کردن سوییچ در میان کنداکتور نول با منطق سازگار نیست. دلیل این امر، احتمال همیشگی برق گرفتی و یا وارد شدن شوک الکتریکی به سوم شخص است.
فهم فرق سیم فاز و نول، در عمل نیز مهم است. قطعا شما نمی‌توانید با آن چه که تاکنون درباره تفاوت سیم فاز و نول گفته شده، متوجه ماهیت این سیم‌ها در مدار شوید. برای این که بفهمید در یک مدار، کدام سیم فاز و کدام سیم نول است، می‌توانید از ابزارهای تستر استفاده کنید.
تستر چگونه فرق سیم فاز و نول را مشخص می‌کند
رایج‌ترین لید مورد استفاده در تستر، چراغ است. عملکرد این چراغ وابسته به الکتریسیته جاری در سیم است. زمانی که تستر را بر روی کنداکتور فاز و یا یکی از اجزای آن قرار می‌دهید، چراغ آن روشن می‌شود. این در حالی است که تستر هیچ عکس‌العملی در مجاورت کنداکتور نول و اجزای آن از خود نشان نمی‌دهد. توجه داشته باشید که لمس نقاطی که موجب روشن شدن چراغ تستر می‌شوند، می‌تواند خطر مرگ را در پی داشته باشد.
شناسایی تفاوت سیم فاز و نول از نظر علمی
شاید تمام آن چه که گفتیم در کنار یک دیگر نتوانند تعریف علمی درستی از فرق میان سیم فاز و نول در اختیار ما قرار دهند. از نظر علمی، مدار AC هم دارای قسمت فاز و هم دارای قسمت نول است. آن چه که ما به عنوان فاز در نظر می‌گیریم، در حقیقت یک بخش از یک شبکه جریانی سه فازی است. آن چه به عنوان نول می‌شناسیم در حقیقت جریان صفر است. جریان صفر را می‌توان مرکز نمودار CORDINATE فاز و نول در نظر گرفت.
در نمودار بالا، جریان نول در مرکز قرار گرفته. هرکدام از کمان‌های بیرون زده نیز نماینده یکی از جریانات فاز هستند. در نمودار بالا ولتاژ شبکه معادل صد و بیست وولت است. نکته جالب این است که اگر کمان آن چه به اسم فاز می‌شناسیم را معکوس کنیم، ولتاژ شبکه بالا بدون تغییر باقی خواهد ماند. مهم‌ترین تفاوت سیم فاز و نول از نظر علمی، این است که جریان در سیم نول همواره صفر است، این در حالی است که جریان سیم فاز به طور مداوم در بازه‌ای از –n تا +n تغییر می‌کند.
دانستن تفاوت سیم فاز و نول در کجا به کمکمان خواهد آمد؟
مغز بیشتر ما پر شده از اطلاعاتی که هیچ جا کاربرد ندارند. با این حال می‌توانید دانستن تفاوت سیم فاز و نول را از قاعده مستثنی کنید. دانستن تفاوت این دو سیم نه فقط در کارهای روزانه بلکه در جای جای صنعت نیز به کارتان خواهد آمد. درک اهمیت این تفاوت، زمانی راحت می‌شود که آن را به چشم منجی زندگیتان ببینید. چه بسیار افرادی که صرفا به دلیل نداستن این تفاوت جان خود را در اثر شوک الکتریکی از دست دادند.
جدای از مسائل روزمره، بحث شوک الکتریکی و… اگر به صحبت‌هایی که درباره تفاوت سیم فاز و نول کردیم دید غیرمقایسه‌ای داشته باشید، می‌توانید گام‌های مهمی در جهت ساخت و تولید بردارید. روی سخنم با افرادی است که کارشان به صورت تکنیکال مرتبط با این سیم‌ها است. اگر اطلاعاتی که در اختیارتان قرار گرفته به صورت مجزا از یک دیگر در نظر بگیرید، آنگاه ویژگی‌های هر کدام از این دو سیم را خواهید شناخت. تنها در صورت شناخت درست این سیم‌ها می‌توانید آن‌ها را در جای مناسب به کار ببرید. بنابراین، اگر قصدتان ساختن است، بهتر است یک بار دیگر مطالب بالا را با دیدگاهی جدید از نظر بگذرانید.
حواستان را به سه فازی بودن مدار AC نیز جمع کنید. سه فازی بودن باعث می‌شود که حتی در صورت قطع جریان فاز اول، دستگاه دارای ولتاژ باشد. آن چه که باعث پویایی این مجموعه می‌شود، سیم نولی است که بارها را تخلیه کرده و مدار را متعادل می‌کند. به بیان دیگر اتصال سیم نول به زمین، سه جریان فاز را فعال می‌کند.
