برای تشخیص سیم و کابل استاندارد روش های مختلفی پیشنهاد می شود. در این مقاله به معرفی روش های نحوه تشخیص سیم و کابل استاندارد پرداخته ایم. در ابتدا از نظر فیزیکی و ظاهری توضیح می دهیم که چه سیمی استاندارد است. سپس چند روش را معرفی می کنیم.
در ادامه به ویژگی های هادی مس در سیم مسی استاندارد می پردازیم و نحوه تشخیص سیم و کابل استاندارد را با استفاده از کد، برچسب روی سیم و رنگ سیم نشان می دهیم. در ادامه مطلب همراه ما باشید.
در این قسمت از مطلب چند نکته بسیار مهم در خصوص نحوه تشخیص سیم و کابل استاندارد را بیان خواهیم کرد. برای تشخیص این موارد فقط کافیست تا ظاهر و فیزیک سیم را به خوبی بررسی کنید. برای آن دسته از افرادی که قصد خرید حضوری دارند این موارد می تواند بسیار کمک کننده باشد.
در ابتدا باید بدانید که سطح خارجی سیم و کابل استاندارد صاف و بدون برآمدگی یا فرورفتگی است. البته اگر سطح سیم مواج بود اشکالی ندارد.
عایق و غلاف سیم و کابل مرغوب نباید قطور باشد. حتما دقت کنید که ممکن است تعداد رشته های مس کم شده باشد یا قطر آن ها را کم کره باشند و در مقابل قطر عایق یا غلاف را بیشتر کرده باشند. در این صورت وزن سیم بیشتر می شود. این کار به منظور مرغوب نشان دادن سیم انجام می شود، در حالی که این سیم ها به شدت آسیب پذیرند و موجب آتش سوزی می شوند.
ضخامت روکش سیم باید استاندارد باشد و در غیر این صورت شکستگی عایق را شاهد خواهیم بود. همچنین سطح مقطع سیم هم کمتر می شود. اگر در خصوص سطح مقطع سیم به شک افتاده اید فقط کافیست که روکش سیم را با سیم لخت کن بردارید و با استفاده از میکرومتر قطر یک رشته را اندازه بگیرید.
قطری که به دست می آید تقسیم بر دو شود، شعاع را می دهد. با ضرب سطح مقطع در تعداد رشته ها، سطح مقطع واقعی سیم به دست می آید.
حواستان باشد که سیم مسی کاملا خالص باشد و در آن آهن اضافه نکرده باشند. برای تشخیص این موضوع فقط کافیست که انتهای سیم را لخت کنید، در صورتی که سیم زردرنگ و درخشان بود یعنی درصد مس آن خوب است. اگر رگه های سیاه مشاهده شود، سیم مسی ناخالصی دارد.
سر سیم را هم مشاهده کنید. اگر سر سیم به صورت کامل محکم نشده باشد، یعنی تعداد رشته های داخل عایق استاندارد نیست. تشخیص سیم مرغوب از طریق روش های فیزیکی و مشاهده معمولا کار راه انداز است. اما در ادامه چند روش حرفه ای تر را آموزش خواهیم داد.
روش های تشخیص استاندارد بودن سیم معمولا براساس تجربه به دست آمده اند. برخی از آنها علمی اند و برخی هم از سوی افرادی که زیاد با سیم و بازار سیم سر و کار داشتند بیان شده اند. ما هم تجارب خود را به این موارد اضافه کرده و در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.
باید سنتز بودن هادی را بررسی کنید. سنتز بودن یعنی باید هادی یا همان مس در نقطه مرکزی عایق سیم باشد. برای مشاهده این مورد سیم را از مقطع برش بزنید.
در مرحله بعدی سنتز بودن سیم ها را بررسی کنید. یعنی وقتی کابل از مقطع برش می خورد، غلاف طوری دور سیم ها باشد که پهنای غلاف دور سیم با هم برابر به نظر بیاید.
توجه کنید که عایق سیم استاندارد در هنگام جداسازی آن از مس باید به سادگی و به صورت کش سازی از هادی یا همان مس جدا شود.
جدا کردن سیم ها از یکدیگر و از غلاف نباید سخت باشد و این کار باید به سادگی انجام شود.
با توجه به استانداردها سیم توجه کنید که میانگین ضخامت روکش از استانداردها کمتر نباشد.
مقاومت هادی کابل باید استاندارد باشد. برای تست مقاومت هادی یک سیم اگر میکرو اهم متر داشتید، از این وسیله استفاده کنید. اگر هم در اختیار ندارید هادی را وزن کنید. اگر برای وزن کردن ترازوی با دقت بالا ندارید بهترین کار شمردن تعداد هادی در کابل های افشان است.
سیم و کابل مسی باید دارای شرایطی باشند که حاکی از استاندارد بودن آنهاست. در ادامه این موارد را به طور دقیق و به صورت گزینه به گزینه شرح داده ایم.
هادی باید از مس خالص نرم یعنی مس آنیل شده ساخته شده باشد.
سطح هادی باید کاملا شفاف باشد و برق بزند.
هادی نباید اکسیده شده باشد. یعنی آهن نباید در آن باشد و شکل ظاهری آن سیاه باشد.
هادی باید انعطاف پذیر باشد و براثر خم و راست شدن سیم ها رشته های هادی نشکنند.
مس باید به اندازه مقداری باشد که استانداردها مشخص می کنند. کم بودن یا زیاد بودن مس باعث می شود تا سطح مقطع آن افزایش یا کاهش پیدا کند. همچنین ممکن است این سیم گران تر شود و کارایی لازم را هم نداشته باشد.
برخی از سیم ها در واقع هادی آلومینیوم دارند اما روکش مسی روی آنها قرار گرفته است. این دسته از سیم ها کاملا غیراستاندارد هستند و نباید از آنها استفاده کرد. با این وجود استفاده از این نوع سیم این روزها در سیم کشی ساختمان ها زیاد مشاهده می شود.
براساس استانداردهای ملی و بین المللی استفاده از سیم های روکش مسی کاملا ممنوع و غیرمجاز است. هادی های آلومینیومی غیر افشان تنها در کابل های قدرت سنگین مجاز به استفاده هستند.
اما دلیل این پا فشاری بر غیرمجاز بودن استفاده از سیم های آلومینیومی روکش مسی چیست. مقاومت الکتریکی آلومینیوم بسیار بالاست و احتمال خوردگی و اکسیده شدن، زیاد بودن انبساط خطی و امکان خروج از محل اتصال در تغییرات دمایی باعث شده است تا سیم کشی ساختمان را با مشکل روبرو کنند.
از شایع ترین اتفاقاتی که این دست از محصولات در ساختمان ها رقم می زنند می توان به سوسو شدن نور لامپ، صدا و تصویر غیر عادی در رادیو و تلویزیون، کاهش سایز تصویر تلویزیون، قوس و جرقه ایجاد کردن در کلید برق، بالا رفتن دمای صفحات کلیدها و انتشار بوی دود از کلید و پریز اشاره کرد.
یکی از راه های خیلی ساده و بی دردسر در تشخیص استاندارد بودن سیم ها بررسی کد ده رقمی شرکت تولید کننده سیم است. محصولات کابل باید این کد ده رقمی را داشته باشند و از طریق آن می توان اطلاعات دقیقی از محصول به دست آورد.
با پیامک این کد به سازمان ملی استاندارد ایران به شماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ خیلی سریع اطلاعاتی شامل نام فرآورده، تاریخ اعتبار، نام واحد تولید، استان، شهرستان، نوع استاندارد و وضعیت پروانه به شماره شما ارسال می شود.
روی انواع سیم و کابل برق یا محافظ پلاستیکی سیم ها و کابل ها معمولا برچسبی قرار گرفته که از طریق آن می توانید سیمی مرغوب را برای کار خود استفاده کنید. این برچسب شامل حروف THHN/THWN می شود که هر کدام معنای خاص خود را دارند.
T: عایق ترموپلاستیک
H: مقاومت گرمایی
H: مقاومت گرمایی بالای بیشتر از ۱۹۸ درجه فارنهایت
W: قابل استفاده در مناطق مرطو
N: غیر قابل نفوذ در برابر گاز و روغن
در نهایت می توان به سادگی از طریق رنگ عایق سیم اطلاعاتی را به دست آورد. رنگ عایق ها کارکردی مثل راهنمای نقشه دارند. مثلا عایق سفید معروف است به خنثی. از این سیم ها گاهی می توان به عنوان سیم اتصال گرما مثلا در حلقه های سوییچ بهره برد.
عایق سبز و سیم و کابل لخت مسی به طور معمول به عنوان سیم ارت یا سیم اتصال به زمین شناخته می شوند. سیم و کابل مشکی هم بیانگر جریان داغ داخل سیم است. در مورد رنگ ها بحث گسترده ای وجود دارد، اما با کمی تجربه می توان انواع سیم مرغوب را خیلی سریع پیدا کرد و در پروژه های مختلف از آنها بهره برد.