کابل تخت یکی از انواع کابل است که بیشتر در صنعت ساخت آسانسورها، بالابرها، جرثقیل ها و نقاله ها کاربرد دارد. همچنین از این دست از کابل ها برای نصب در سینی کابل هم استفاده می شود.

در این مقاله ابتدا به طور کامل توضیح دادیم که کابل تخت چیست و در ادامه به بررسی کابل گرد، کاربردهای کابل تخت، کارایی کابل گرد و تفاوت های موجود در بین کابل تخت و کابل گرد پرداخته ایم.

کابل تخت چیست

کابل ها از نظر شکل مقطع یا ظاهر به دو گروه اصلی و اولیه کابل های گرد و کابل های تخت دسته بندی می شوند. اما اینجا بحث سر این است که کابل تخت چیست. البته اطلاعاتی هم در ادامه در خصوص کابل گرد ارائه خواهد شد.

برای آشنایی با کابل تخت بهتر است ابتدا با گسترده ترین استفاده از این نوع کابل آشنا شوید. از کابل تخت بیشتر در آسانسور، جرثقیل، نقاله ها یا در نصب سینی کابل استفاده می شود. در واقع کابل تخت رابطی است میان اتاق کنترل آسانسور و کابین آن.

کابل های تخت انواع مختلفی دارند و از نظر اندازه به دسته های مختلفی شامل 4 رشته، ٨ رشته، ١٢ رشته، ١٦ رشته، ٢٠ رشته و ٢٤ رشته تقسیم می شوند. کابل تخت آسانسور از نوع 24 رشته یا 20 رشته ای است. از کابل های کوچکتر معمولا برای کم شدن هزینه استفاده می شود، اما به هیچ وجه استاندارد نیست.

کابل آسانسور به تراول کابل هم معروف است. این کابل به دلیل اینکه همواره در آسانسور در حال رفت و آمد است باید حتما از جنس مرغوب با استحکام بسیار بالایی باشد. برای همین است که استفاده از نوع 24 رشته بیشتر توصیه می شود.

مزایای کابل تخت

مهمترین مزیت های کابل تخت را می توان به طور خلاصه به موارد زیر تقسیم بندی کرد:

• از کابل گرد انعطاف پذیر تر است
• جای کمتری می گیرد
• به دلیل بیشتر بودن سطح آن نسبت به حجم سیم (به دلیل تخت بودن) گرما را به شکل بهتری به بیرون کابل هدایت می کند. به اصطلاح سیم داغ نمی کند.
• بالا بودن استحکام مکانیکی زیرا تنش کششی بین هادی، عایق و روکس در کابل تخت به اشتراک گذاشته می شود.

مشخصات و ساختار کابل تخت

به طور خلاصه می توان ساختار کابل تخت را بدین صورت معرفی کرد. هادی این نوع از کابل مس نرم شده افشان است و عایق آن از جنس پی وی سی است. رشته های کابل در این سیم ها به صورت موازی هستند و رویه سیم را با روکش پی وی سی، ترموپلاستیک رابر TPR یا لاستیک می پوشانند.

کابل تخت در سایزهای 0.5*2، 0.75*2، 1.5*4، 2.5*4، 4*4، 6*4، 10*4، 16*4، 1.5*8، 2.5*8، 1.5*12، 2.5*12، 1.5*16 و 0.75*24 عرضه و تولید می شود.

کابل گرد چیست

کابل های گرد معمول ترین نوع کابل هستند. حتما با این کابل ها روبرو شده اید، همان کابل های ساختمانی که در هر خانه ای یافت می شود. سطح مقطع این دسته از کابل ها گرد است و شکل استوانه ای دارد. کابل گرد به دو صورت تک رشته و چند رشته پیچیده در هم در بازار عرضه می شود. مدل تک رشته ارزان تر است و برای کابل کشی عمودی یا افقی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. اما مدل رشته ای آن از رشته های مختلف سیم تشکیل شده که در هم پیچیده شده اند.

این دسته سیم ها بسیار انعطاف پذیرند و در فضاهایی که نیاز به کار با سیم های منعطف باشد بیشتر به کار می آیند. بهتر است از کابل گرد چند رشته برای فواصل کوتاه استفاده شود. در داخل این کابل ها از سیم مسی یا آلومینیومی استفاده شده و به صورت تک شاخه، چند شاخه، فشار قوی، فشار معمولی و… دسته بندی می شود.

کاربردهای کابل تخت

هرجا که نتوان از کابل گرد استفاده کرد باید سراغ کابل های تخت رفت. بر همین اساس می توان به صنایع مختلفی اشاره کرد که در آنها از کابل تخت استفاده می شود.

• کابلهای متحرک در تجهیزات و ماشین آلات صنعتی
• کابل جرثقیل و بالابرها
• کابل کنترل آسانسور
• سیستم های نقاله

البته باید به این نکته اشاره داشت که امروزه به علت روشن شدن مزایای بیشتر کابل تخت، از این نوع کابل در سایر مصارف هم می توان استفاده کرد و محدودیتی در آن وجود ندارد.

کاربردهای کابل گرد

شاید مهمترین استفاده کابل گرد در برق کشی ساختمان ها باشد، اما باید بدانید که کابل های گرد مصارف بسیار متنوعی دارند. از این کابل ها در سایزهای مختلف برای سیم کشی داخل لوازم برقی استفاده می شود.

از دیگر موارد کاربردهای کابل گرد می توان به ساخت شارژر، ساخت لوازم برقی، انواع سیم کشی ابزار و وسایل و… اشاره کرد. این کابل ها به نسبت کابل تخت قدمت بیشتری دارند و برای همین در مصارف بیشتری تحت استفاده قرار گرفته اند.

تفاوت کابل تخت و کابل گرد

اولین موضوعی که می توان در تفاوت کابل تخت و گرد مورد بررسی قرار داد تفاوت کابل تخت و کابل گرد از لحاظ ساختاری است. اولین نکته از این نظر کم بودن میزان نویز در کابل های تخت است. البته در هر دو نوع کابل تخت و گرد نویز مشاهده می شود اما این موضوع در کابل تخت بسیار کمتر است.

از طرفی می دانیم که کابل های گرد قدیمی ترند و سال های زیادی است که دارند در سیم کشی ها و… استفاده می شوند. شاید بتوان گفت این کابل ها امتحانشان را پس داده اند، اما اینطورها هم نیست. کابل های تخت ایمنی بیشتری دارند و عملکرد خوبشان باعث شده است تا جایگزین خوبی برای کابل های گرد باشند.

میزان برتری کابل تخت به کابل گرد را آمار و ارقام هم نشان می دهند. سرمایه گذاری های جهانی در سال های 2015 تا 2019 به میزان بیشتری بر روی تولید کابل تخت بوده است. همین موضوع نشان می دهد که استفاده از کابل تخت به دلیل مزایا و برتری های این نوع از سیم ها با انواع کابل های دیگر باعث درخواست بیشتر در بازار شده است.

همچنین فقط نمی توان روی تمایل مشتریان نتیجه گیری کرد. آزمایش های مختلفی نشان می دهند که کابل تخت از نظر ساختاری در شرایط بهتری قرار دارد و کارایی آن بسیار بالاتر است.

برتری کابل تخت به نسبت کابل گرد

کابل تخت به دلیل داشتن ظرفیت بالاتر، وزن سبک و صرفه جویی در فضا به یکی از اصلی ترین گزینه های استفاده در مصارف صنعتی تبدیل شده است. البته قدمت سیم گرد بیشتر بوده و همین باعث شده است تا کابل تخت تازه در ابتدای مسیر رقابت با کابل گرد باشد.
اما دلایل و برتری کابل تخت به همین سه موضوع هم خلاصه نمی شود. موارد دیگری هم هست که باعث شده خرید کابل تخت بیش از پیش به کابل گرد ترجیح داده شود.

قابل اطمینان بودن کابل تخت

کابل تخت به صورت موازی در کنار هم ساخته شده است. این باعث می شود تا بتوان هر رشته را به سادگی تشخیص داد و برای استفاده در تابلو برق و تخصیص آن کار ساده تر می شود.

حذف فضاهای زائد در میان رشته ها

چون سیم به صورت لایه ای و موازی کنار هم قرار گرفته لایه ای زائد بین آنها باقی نمانده است و همین موضوع باث شده است تا با سیمی یکدست طرف باشیم.

انعطاف پذیری حتی بیشتر از کابل گرد

معمولا کابل های گرد به خاطر منعطف بودنشان معروفند اما در برخی بخش ها مثل محل درب ها و بازوهای چرخشی انعطاف کابل های تخت بسیار کاربردی تر از کابل های گرد است.

استحکام بالای کابل تخت

کابل های تخت طوری طراحی شدند که همه هادی ها در یک آن به یک اندازه نیروی کششی را تحمل کند. نوعی مشارکت در تحمل نیروی کششی که باعث می شود این سیم بتواند قدرت بسیار بیشتری به نسبت سایر کابل ها بدست بیاورد.

ثبات الکتریکی بالا و امکان انتقال جریان بالاتر

شکل هندسی کابل تخت ثبات بسیار بالایی دارد و همین امر باعث شده است تا در جریان الکتریکی هم ثبات داشته باشد. از طرفی سطح مقطع کابل تخت بیشتر است و این موضوع باعث می شود تا به شکل بهتری گرما را انتقال بدهند. در واقع در این حالت سطع بیشتری برای جریان عبور گرما ایجاد می شود.

حمل و نقل آسان تر

همانطور که پیشتر هم گفتیم کابل های تخت بسیار انعطاف پذیرترند و همین موضوع باعث شده است تا به خوبی خم شده و روی هم قرار بگیرند. از این رو حمل و نقل این کابل ها بسیار آسان تر از کابل های گرد می شود. به سادگی می توان آن ها را روی هم قرار داد و به نقاط مختلف حملشان کرد.

البته در پایان باید به این نکته نیز اشاره داشت که هر دو نوع کابل گرد و کابل تخت مزایا و کاربردهای خودشان را دارند. اما کابل های تخت که جدیدتر از کابل های گردند امروزه دیگر دارند حسابی جای خودشان را در بازار باز می کنند و حتی گزارش می شود که درخواست برای خرید آنها بیشتر شده است.